Leiderschap

Vanuit de literatuur wordt beschreven dat verpleegkundigen zich bewust moeten zijn van hun kwaliteiten, aandacht moeten hebben voor de emoties van anderen, hun eigen krachten en zwaktes leren kennen en de relaties tussen anderen kunnen managen. (Verpleegkundig Leiderschap; Hoe Doe Je Dat?, 2022)

Dit is zeer belangrijk, er is namelijk uit onderzoek gebleken dat verpleegkundigen steeds meer belast worden. Bijna één op de tien startende verpleegkundigen is binnen twee jaar na afstuderen niet meer werkzaam in de zorg. Er is een verhoogde toename van mentale en ook fysieke klachten. Tijdens de studie is veel uitval vanwege stage  en de zwaarte van de studie. De studenten belanden dan in een neerwaartse spiraal van gezondheids-en sociale problemen. (Hogeschool Rotterdam et all, 2020)

Tijdens mijn studie en de stages merkte ik dat ik een ontwikkeling heb doorgemaakt als student verpleegkunde. Tijdens mijn eerste stages was ik afwachtend en minder assertief. Tijdens mijn volgende stages heb ik gemerkt dat ik assertiever moest zijn, met name op de afdeling psychiatrie. Ik kwam in dat jaar in de bezetting te staan van het verpleegkundig team. Dat betekende dat ik meer verantwoordelijkheden meekreeg en doortastender moest optreden. Tijdens deze stage heb ik diensten gecoördineerd waarbij de taken van de verpleegkundigen op de afdeling zo goed mogelijk verdeeld werden. In mijn toekomstige baan zou ik het managen van de verpleegkundigen verder willen ontwikkelen, om zo te kunnen zorgen voor een betere patiëntenzorg en coördinatie hiervan. Dit wil ik doen door het volgen van cursussen en trainingen die mijn werkgever hiervoor aanbiedt. Ook wil ik dit veel gaan oefenen op de afdeling waar ik dan werk, dit door dit aan het begin van de dienst aan te geven bij collega’s.

 

Innovatie

Innovatie wordt als belangrijk onderdeel gezien van verpleegkundig leiderschap. Door bestaande problemen te kunnen analyseren en hierop te reflecteren, ontstaan er nieuwe conclusies waardoor verdere ontwikkeling mogelijk is. Een onderdeel van verpleegkundig leiderschap tonen is het blijven ontwikkelen van jouw competenties.  Het leren houdt hierbij ook nooit op, het leren blijft. Door het tonen van verpleegkundig leiderschap wordt de zorg op een steeds hoger niveau uitgevoerd en blijft het werk uitdagend. (Bello, 2023)

Tijdens mijn studie werd tijdens de vakken aandacht besteed aan de noodzaak een verbeteronderzoek uit te voeren binnen het verpleegkundig domein. Ook merkte ik tijdens mijn stages dat je altijd moet streven naar verbeteringen op de verpleegafdeling. Want vaak blijf je sommige taken op de automatische piloot doen, waar soms betere manieren mogelijk zijn. Door het vak dat ik op school gevolgd heb ik meer aandacht gekregen voor het zoeken naar verbeteringen in de zorg. Wanneer je iets opmerkt en het team reageert hier positief op, is dit bevorderlijk voor de patiëntenzorg en toon je hierin verpleegkundig leiderschap.

 

Blijven leren

Het blijven leren als verpleegkundige is ook een onderdeel van verpleegkundig leiderschap

Wanneer men kijkt naar het 70:20:10 model is gebleken dat 70% van de nieuwe kennis voortkomt uit werkervaring, 20% van collega’s en 10% van formele opleidingen. Reflectie en toepassing van nieuwe kennis is belangrijk om effectief te leren. Hierom is het belangrijk dat de organisatie en werknemers een systeem hebben dat aansluit bij degene die moeten leren. (Admin, 2020)

Zoals in de gezondheidsgids beschreven is ontstaat 70% van nieuwe kennis door werkervaring, daarom ben ik blij dat ik de duale leerweg gevolgd heb. Waar ik geleerd heb hoe als HBO-verpleegkundige te werken en wat hierbij komt kijken. Door de stages ben ik gegroeid mede door te observeren bij collega’s, bepaalde zaken na te vragen en het soms maar gewoon te doen in plaats van af te blijven wachten. Een voorbeeld hiervan is het separatiebezoek, dit doe je altijd met meerdere collega’s. De eerste keren vond ik dit spannend en bleef ik meer op de achtergrond, na verloop van tijd ben ik meer op de voorgrond getreden en heb ik uiteindelijk ook de leiding genomen tijdens het bezoek. Door het meer op de voorgrond treden ga je beter klinisch redeneren. Op zulke momenten leert men het meest en is het belangrijk om hiervan te blijven leren om uiteindelijk betere beslissingen te kunnen nemen en zo verpleegkundig leiderschap te tonen.

 

Tekort

De HBO-verpleegkundige van tegenwoordig toont leiderschap. Er is een tekort van 120.000 verpleegkundigen en dit loopt alleen maar meer op. De competenties van de verpleegkundigen waar zij nu aan moeten voldoen zijn anders dan dat deze in het verleden waren. In het verleden was de verpleegkundige werkzaam in opdracht van de arts en hoefde de verpleegkundige minder zelf na te denken. Vanwege bezuinigingen in de zorg heeft de HBO-verpleegkundige steeds meer taken overgenomen van de arts en moet de verpleegkundige zelf meer klinisch redeneren, diagnoses stellen en interventies uitvoeren. Daarbij treedt er in Nederland vergrijzing op. Dit betekent dat er steeds meer mensen bijkomen die zorg nodig hebben en waar de zorg gecoördineerd van moet worden. Vanwege het personeelstekort wordt dit steeds complexer en speelt de verpleegkundige hier een sleutelrol in.

De afgelopen jaren is de zorg in Nederland alleen maar duurder geworden. Dit komt onder andere door de vergrijzing maar ook door technologische ontwikkelingen. Patiënten blijven tegenwoordig steeds langer thuis en worden minder snel opgenomen in een ziekenhuis.

Vanuit de opleiding tot het worden van een hbo-verpleegkundige wordt de coördinerende rol en het nemen van de regie steeds belangrijker, de spin in het web als het ware. De zorg in het ziekenhuis wordt steeds complexer en intensiever. (Trend: Verpleegkundige van Nu Toont Leiderschap - Springest, z.d.)

 

Coördinatie

De HBO-verpleegkundige moet het totaaloverzicht kunnen behouden, communicatie is hier een essentieel onderdeel van in combinatie met observeren en klinisch redeneren. Aangezien de tekorten in de loop van de tijd alleen maar toe gaan nemen is het belangrijk om de zorg efficiënter in te richten.

Tijdens mijn stages merkte ik dit ook terug op de afdeling, dat er efficiënter gewerkt moest worden. Dit door patiënten niet onnodig lang opgenomen te laten en constant te kijken waar een patiënt het beste baat bij zou hebben. Ook al zou dit kunnen beteken dat een patiënt na bijvoorbeeld twee dagen al met ontslag zou kunnen gaan. In de toekomst zou ik hier als verpleegkundige ook continue kritisch naar willen blijven kijken. Het belang van de patiënt moet voorop staan. De uitdrukking: patiënt prominent moet centraal staan binnen de geleverde zorg. Dit wil ik doen door constant te overleggen met collega-verpleegkundigen en andere beroepsbeoefenaren zoals artsen en/of psychiaters.

 

Duurzaamheid

De zorg verandert continue maar ook de zaken hier omheen veranderen met de zorg mee. In Nederland en in de rest van de wereld is er sprake van klimaatverandering. Deze klimaatverandering heeft gevolgen voor de mens, hierbij kan je denken aan allergische reacties, hittegolven en luchtverontreiniging. Dit betekent dat de zorg hierop ingespeeld moet zijn. Echter is de zorg wel een grote vervuiler als het gaat om klimaatuitstoot. Dit komt onder andere door: verplaatsing van de patiënten en alle materialen. In Nederland draagt de zorg 7% bij van de totale CO2 uitstoot (NOS, 2022). Er wordt bijvoorbeeld nog veel gebruik gemaakt van plastic materialen. Op politiek niveau wordt er gedebatteerd voor een nieuwe green deal om wetgeving hierover aan te passen. Om de zorg zo efficiënt mogelijk in te vullen, ook onder andere door het personeelstekort is het belangrijk dat er duurzaam gewerkt wordt. 

 

Persoonlijke visie

Ik vind het belangrijk dat op de juiste momenten actief en passief geluisterd moet worden naar de patiënt. Daardoor ben je als verpleegkundige in staat om te horen waar de behoefte ligt van de patiënt en kan je hier verschillende interventies op inzetten. Dit heb ik gemist tijdens mijn stages op de somatische afdelingen, er was op deze afdelingen te weinig tijd om dit toe te kunnen passen. Op de psychiatrische afdeling was hier wel meer gelegenheid voor. Hier is dan wel de juiste kennis onder de verpleegkundigen voor nodig en moeten zij leren dit goed toe te kunnen passen.

Het luisteren naar wat de patiënt belangrijk vindt in de geleverde zorg is in mijn mening één van de belangrijkste kernpunten waar ik mij in de toekomst voor in wil zetten en waar ik vind dat het verpleegkundig beroep in het algemeen nog meer in mag groeien. Tijdens mijn stages op de psychiatrie merkte ik dat men veel meer kan bereiken als men luistert naar de patiënt en hier interventies op inzetten. Nu voelt het alsof er vaak nog over de patiënt heen iets besloten wordt en de patiënt hier dan maar automatisch in mee moet gaan. Echter staat de zorgverlener op dat moment centraal binnen het zorgproces in plaats van dat de patiënt centraal staat.

Om in de toekomst als kwalitatief hoogwaardig HBO-verpleegkundige te kunnen werken vind ik dat kwalitatief goede observaties noodzakelijk zijn voor een betere persoonsgerichte zorg.

Als verpleegkundige in opleiding besef ik dat een leven lang leren cruciaal is. De zorg ontwikkelt, verandert en past zich continue aan. Eerst had de psychiatrische patiënt bijvoorbeeld veel minder rechten, deze wetgeving is in 2020 veranderd waardoor je als verpleegkundige veel meer moet opletten wat je tegen de patiënt zegt. Er zijn grote tekorten waardoor je als verpleegkundige steeds meer druk krijgt. Deze druk zorgt uiteindelijk ook voor meer uitval. Het is dus belangrijk om hier een oplossing voor te vinden om te zorgen dat deze vicieuze cirkel doorbroken kan worden. Hier wil ik aan bijdragen door mij te ontwikkelen op het gebied van de coördinatie van de patiëntenzorg voor verpleegkundigen. Dit wil ik doen door middel van trainingen en cursussen. De zorg past zich aan waar de behoeften liggen van de patiënt, de zorgverzekeringen en de overheid. Tijdens deze ontwikkelingen is het noodzakelijk dat de zorg op het hoogste niveau uitgevoerd kan worden, hier maak ik dan zelf ook een essentieel onderdeel van uit. Zoals hierboven beschreven vind ik de patiënt centraal stellen cruciaal om de best mogelijke zorg te kunnen leveren. Hierbij is het wel belangrijk eigen kennis in pacht te hebben hoe deze toe te passen wanneer dit nodig is.

Het is belangrijk dat ik mij dan blijf ontwikkelen om kennis te hebben van deze nieuwe interventies of wat dan het beste is voor de patiënt. Ik zou mij verder willen blijven ontwikkelen door verschillende symposia en cursussen bij te wonen. Vanuit de werkgever informeer ik of ik hier aan deel kan nemen en ook wil ik mij bij de beroepsorganisatie V&VN inschrijven om trainingen vanuit hen te blijven volgen. Ook door veel in gesprek te gaan met collega’s over waarom zij er gekozen hebben om op een bepaalde manier te handelen. Ik zou dan willen dat dit ook wordt gestimuleerd vanuit de werkgever om hier aan deel te nemen, dit om er dan budget en tijd voor vrij te maken.